Świat jest pełen tajemnic, zarówno ciemnych, jak i jasnych. O
powieści z akcentami gotyku i horroru
Roberta Beatty „Serafina i czarny płaszcz” w Dyskusyjnym Klubie Książki dla
dzieci „Książkołaki” w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży
„Nasz charakter definiują nie bitwy, które wygrywamy lub przegrywamy,
ale te, w których ośmielamy się walczyć” (s.146)
Podczas
wiosennego spotkania Dyskusyjnego Klubu Książki rozmawialiśmy o niezwykłej
powieści, która osiągnęła ogromny sukces w Stanach Zjednoczonych. Utrzymywała
się ponad 50 tygodni na liście bestsellerów „New York Timesa”. „Serafina i
czarny płaszcz” to pierwsza część cyklu przygód dwunastoletniej dziewczynki,
zamieszkującej piwnice ogromnej posiadłości Biltmore. Postać Serafiny stworzył
Robert Beatty, który zanim zdecydował się zostać pisarzem pracował w branży
technologicznej. Autor mieszka w Asheville, w
Północnej Karolinie, z żoną i trzema córkami. Akcję swojej debiutanckiej powieści
o odważnej Głównej Łowczyni Szczurów umieścił właśnie w Karolinie Północnej, na
początku XX wieku. Kim jest tytułowa bohaterka i kto kryje się pod czarnym
płaszczem?
Źródło: http://mamania.pl/product-pol-194-Serafina-i-czarny-plaszcz.html
Domem Serafiny są piwnice ogromnej posiadłości Biltmore, gdzie
mieszka wraz z ojcem, zajmującym się naprawianiem różnych mechanizmów: wind,
dźwigów kuchennych i wszelkich urządzeń. Nikt z mieszkańców dworu nie wie o
istnieniu dziewczynki. Ukrywana przez ojca, nie może wychodzić poza posiadłość,
nie wolno jej rozmawiać z ludźmi, dlatego całe noce spędza na tropieniu
szczurów, zwiedzaniu posiadłości i podsłuchiwaniu rozmów mieszkańców. Kiedy po
raz kolejny wymyka się na nocne polowanie, jest świadkiem porwania małej
dziewczynki przez tajemniczego człowieka ubranego w czarny płaszcz. Mężczyzna
próbuje również porwać Serafinę, ale dwunastolatka okazuje się sprytniejsza i
ucieka. Próbuje zrelacjonować ojcu swoją przygodę, ale rodzic nie chce jej
uwierzyć i przestrzega ją przed próbami ingerowania w życie mieszkańców Biltmore.
Boi się, że jego córka zostanie zdemaskowana i odrzucona ze względu na swój
wygląd, inność. Serafina stawia sobie za cel odszukać mężczyznę w czarnym
płaszczu, który porywa kolejne dzieci. Dziewczynka, mimo zakazów ojca, szybko
zaprzyjaźnia się z Braedenem, bratankiem właściciela dworu. Chłopiec, podobnie
jak Serafina, ma problem ze znalezieniem bratniej duszy, woli towarzystwo
zwierząt niż ludzi. Kiedy okazuje się, że człowiek w czarnym płaszczu będzie
chciał porwać Braedena, Serafina zrobi wszystko, aby uratować przyjaciela i
rozwiązać tajemnicę znikających dzieci. Podążając tropem porywacza odkryje, kim
naprawdę jest i dlaczego różni się od innych ludzi…
Robert Beatty pokusił się umiejscowić swoją
debiutancką powieść w realnym miejscu, w przestrzeni ogromnego i niezwykłego zamku,
mieszczącego się w Karolinie Północnej. Mroczne zakamarki, labirynty pokoi,
atmosfera napięcia i tajemnicy, nawet szczegółowo opisane zapachy wywołujące
dreszcz emocji - nawiązują klimatycznie do powieści gotyckich. Oprócz gotyckich
akcentów, „Serafina i czarny płaszcz” bogata jest w elementy horroru, dlatego
nie wszystkim klubowiczom przypadła do gustu. Nagłe zwroty akcji, pościgi,
atmosfera zagęszczającego się mroku, bohaterowie skrywający wiele sekretów z
przeszłości, baśniowe stwory, intrygi – to wszystko składa się na lekturę,
która zachwyci czytelników o mocnych nerwach. „Serafina i czarny płaszcz” to
książka, która porusza niezwykle wiele tematów dotyczących przyjaźni, inności,
poszukiwaniu ideału za wszelką cenę, odkrywaniu tożsamości. Główna bohaterka
próbuje zrozumieć swoją inność i wrogie nastawnie innych wobec niej, odkrywa,
czym jest zło i dobro, i jakie konsekwencje stoją za wybraniem konkretnej
drogi. Wraz z rozwiązywaniem tajemnicy czarnego płaszcza, który okazał się
demonicznym przedmiotem, dziewczynka próbuje znaleźć własne miejsce w
rzeczywistości ludzi, których dopiero poznaje. Nie wszystko jest tak proste i
oczywiste jak próbował pokazywać jej ojciec.
„Uznała za ciekawe to, że każdy ma jakiś
szczególny talent czy umiejętność, coś, co go pociąga i w czym jest dobry, a
potem latami stara się to udoskonalić. Nikt nie umie robić wszystkiego. To
niemożliwe. Nie starczyłoby czasu. Wszyscy jednak coś wiedzą. I każdy jest
trochę inny. Niektórzy coś robią. Inni robią coś innego. Stwierdziła, że może
Bóg chciał, żeby wszyscy do siebie pasowali, jak skompletowane puzzle.”
(s.136)
Serafina to bohaterka, która przechodzi
niewiarygodną przemianę osobowości. Dzięki przyjaźni, odkryciu własnej
przeszłości, poznaniu siebie, swoich zalet i wad, staje się odważną osobą,
gotową do poświęceń w imię zasad i wyższych wartości. Tytułowa bohaterka marzy
o prawdziwej przyjaźni, jest miłośniczką książek, które uwielbia podczytywać w
ogromnej bibliotece pana Vanderbilta:
„Zawsze chciała czytać więcej i czytała dalej długo po tym, jak
tata już zasnął. Przez lata przeczytała setki książek, z których każda
otwierała przed nią cały nowy świat. Zachwycało ją, że ten jeden pokój zawiera
myśli i głosy tysięcy pisarzy, ludzi, którzy żyli w różnych krajach i w różnych
czasach, ludzi, którzy opowiadali historie płynące z serca i umysłu, badali
starożytne cywilizacje, gatunki roślin i bieg rzek.” (s. 192-193).
Być może,
dlatego Serafina dzięki rozwiniętej wyobraźni i logicznemu myśleniu, z
łatwością demaskuje porywacza, człowieka, którego nikt nie podejrzewałby o
podobne okrucieństwo i zło. Przedmiotem, który wywołał dyskusję wśród
klubowiczów był zaczarowany czarny płaszcz. Każdy, kto go założył mógł posiąść
nieograniczoną wiedzę i siłę, co wiązało się z pewnymi złowieszczymi skutkami.
Człowiek nieustanie próbuje dążyć do ideału, marząc o byciu silniejszym i
mądrzejszym od innych, aby zdobyć szacunek. Cena bycia ideałem jest wysoka i
często wiąże się z zatarciem granicy pomiędzy dobrem, a złem.
„Serafina
i czarny płaszcz” Roberta Beatty okazała się być książką fascynująca, pełną
tematów do dyskusji, lekko mroczną, ale wartościową ze względu na poruszaną
problematykę. Klimat grozy i mroku tylko podsycał ciekawość i świetnie
wkomponował się w fabułę historii o Serafinie. Architektoniczne ciekawostki
dotyczące posiadłości Biltmore, przerażające cmentarzysko i tajemniczy las
okazały się miejscami, które wywoływały wśród czytelników dreszcz grozy.
Podsumowaniem powieści o odważnej Serafinie mógłby być cytat, który widniał na
posągu anioła: „Nasz
charakter definiują nie bitwy, które wygrywamy lub przegrywamy, ale te, w
których ośmielamy się walczyć”. Podejmowanie trudnych wyborów,
wychodzenie ze strefy komfortu, codzienne próby zmierzenia się z problemami,
odwaga, otwartość na zmiany bardziej rozwijają osobowość, naszą pewność siebie
niż sytuacje, które czynią nas jedynie zwycięzcami czy przegranymi. Postać
Serafiny uczy każdego z nas, że ciągle trzeba próbować, nie poddawać się pomimo
strachu, niepewności, słabości. To lektura dla każdego, kto szuka barwnego
bohatera, mądrych i uniwersalnych spostrzeżeń oraz tajemnic, które przyśpieszą
bicie czytelniczego serca.
*Cyt.: Robert Beatty, Serafina i czarny płaszcz, tłum. Jowita Maksymowicz-Hamann, wyd. Mamania, Warszawa 2017.